La desaparición forzada como práctica biopolítica. Nazismo y tanatopolítica
Resum
En este artículo sostengo que el modelo concentracionario nazi no fue el lugar por excelencia de la biopolítica moderna, sino que expresó principalmente la cara tanatopolítica del biopoder. Para ello, retomo el análisis de Hannah Arendt, cuya densa trama articula antisemitismo e imperialismo para explicar lo concentracionario como núcleo del totalitarismo nazi. De su trabajo, así como de los escritos testimoniales de sobrevivientes —Primo Levi y otros— se desprende que el dispositivo concentracionario nazi intentó reducir la vida humana de bios a zoé, en un claro ejercicio biopolítico, pero, a su vez, por dirigirse al exterminio directo y selectivo de determinados grupos poblacionales, respondía más al “hacer morir y dejar vivir”, propios de la soberanía, que al “hacer vivir y dejar morir”, que caracteriza a la biopolítica. Tuvo, pues, una dimensión principalmente tanatopolítica. Recupero también las posibles replicaciones y mutaciones de lo total concentracionario en los peligros biopolíticos del presente.
Paraules clau
Biopolítica, Campo de concentración, Derecho a la vida, Desaparición forzada, NazismoReferències
Agamben, Giorgio (1995/2003). Homo sacer. Pre-Textos.
Antelme, Robert (1957/2001). La especie humana. Arena Libros.
Arendt, Hannah (1951/1987). Los orígenes del totalitarismo. Totalitarismo. Alianza Universidad.
Arendt, Hannah (1973/2020). Los orígenes del totalitarismo. Alianza Editorial.
Bettelheim, Bruno (1952/1981). Sobrevivir. Grijalbo.
Bettelheim, Bruno (1960/1973). El corazón bien informado. Fondo de Cultura Económica.
Calveiro, Pilar (1998). Poder y desaparición. Colihue
Cabrera, Raúl (2021). En los bordes de la biopolítica. Nomadías, (30), 165-189. https://nomadias.uchile.cl/index.php/NO/article/view/66097
Espósito, Roberto (2008/2009). Comunidad, inmunidad y biopolítica. Herder.
Lazzarato, Maurizio (2000). Del biopoder a la biopolítica.
Lazzarato, Maurizio (2006/2010). Políticas del acontecimiento. Tinta Limón.
Lemke, Thomas (2007/2017). Introducción a la biopolítica. FCE.
Levi, Primo (1989/2000), Los hundidos y los salvados. Muchnik Editores.
Moreno, Hugo César (2020). Entre tanatopolítica y necropolítica. En Antonio Fuentes Díaz & Francisco Cortázar Rodríguez (Coords.), Vidas en vilo, (pp. 63-94). Editorial Universidad de Guadalajara
Traverso, Enzo (2002). La violencia nazi. FCE.
Publicades
Com citar
Descàrregues
Drets d'autor (c) 2024 Pilar Calveiro
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by/4.0/88x31.png)
Aquesta obra està sota una llicència internacional Creative Commons Reconeixement 4.0.